Może zainteresuje cię również
W podobnych sprawach pomogą
MAGDALENA SENIW
ADWOKAT
PIOTR KONIECKIEWICZ
ADWOKAT
Ciężki uszczerbek na zdrowiu w polskim kodeksie karnym
W polskim prawie karnym odpowiedzialność sprawcy za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu różnicuje się w zależności od rodzaju i stopnia doznanych obrażeń
oraz czasu ich trwania. Jedną z najpoważniejszych postaci przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu jest spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
które wiąże się z surową sankcją przewidzianą w kodeksie karnym.
W niniejszym artykule przybliżymy, czym jest ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu przepisów prawa karnego oraz jakie konsekwencje grożą sprawcy takiego czynu.
Pojęcie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
Zgodnie z art. 156 § 1 kodeksu karnego, ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu jest pozbawienie człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, spowodowanie innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, a także wycięcie, infibulacja lub inne trwałe i istotne okaleczenie żeńskiego narządu płciowego.
Ustawodawca w tym przepisie wymienia katalog skutków, które mogą stanowić podstawę do uznania, że doszło do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Ciężki uszczerbek na zdrowiu został podzielony na trzy grupy skutków. Wśród nich znajdują się zarówno przypadki trwałego pozbawienia określonych funkcji organizmu,
jak i stany zagrażające życiu czy powodujące trwałe zeszpecenie.
Warto podkreślić, że pojęcie to ma charakter ocenny, a jego interpretacja w praktyce wymaga każdorazowo analizy okoliczności konkretnej sprawy oraz opinii biegłych lekarzy.
Pierwsza grupa
Została oparta na kryterium anatomicznym i dotyczy trwałego i poważnego uszkodzenie organizmu człowieka, prowadzącego do utraty ważnych funkcji ciała.
Utrata wzroku to całkowita ślepota lub możliwość jedynie rozróżniania światła. Nie zalicza się do niej utrata jednego oka. Utrata słuchu oznacza całkowitą głuchotę lub tak duże jego osłabienie, że uniemożliwia porozumiewanie się. Utrata mowy to brak możliwości mówienia w sposób zrozumiały dla innych, np. z powodu uszkodzenia języka, krtani lub nerwów.
Utrata zdolności płodzenia oznacza u mężczyzn niemożność współżycia lub zapłodnienia z powodu uszkodzeń narządów płciowych lub chorób, a u kobiet brak zdolności do zajścia w ciążę, donoszenia jej lub urodzenia dziecka.
Kalectwo musi być całkowite, a nie częściowe.
Druga grupa
Oparta na kryterium anatomicznym – inne ciężkie kalectwo oznacza utratę lub znaczne ograniczenie działania jednego z parzystych narządów, takich jak oko, ucho, płuco, nerka, jądro czy ręka. Chodzi o narząd ważny biologicznie, ale niekoniecznie niezbędny do życia czy wykonywania zawodu.
Oparta na kryterium fizjologicznym obejmuje:
- ciężką chorobę nieuleczalną lub długotrwałą (np. paraliż, złamanie wymagające długiego leczenia),
- chorobę realnie zagrażającą życiu, czyli taką, która w konkretnym przypadku stwarza rzeczywiste ryzyko śmierci,
- trwałą chorobę psychiczną, która nie jest chwilowa (np. padaczka pourazowa).
Wskazać należy, że choroba długotrwała to taka, która trwa ponad 3 miesiące, a nieuleczalna nie daje nadziei na wyleczenie przy obecnych metodach leczenia.
Oparta na kryterium społecznym dotyczy trwałej lub znacznej niezdolności do pracy w zawodzie.
Nie oznacza to całkowitej niezdolności do jakiejkolwiek pracy, lecz chodzi o utratę możliwości wykonywania dotychczasowego zawodu lub znaczące obniżenie sprawności i zarobków.
Oraz na kryterium estetycznym odnosi się do trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, np. utraty nosa, poparzenia twarzy, skrzywienia kończyn czy utraty palców. Zeszpecenie to widoczna zmiana wyglądu, a zniekształcenie trwała zmiana kształtu ciała, nawet jeśli nie wpływa na jego funkcję.
Trzecia grupa
Trzecia grupa skutków dotyczy trwałego i istotnego okaleczenia żeńskich narządów płciowych, w tym:
- wycięcia, czyli usunięcia łechtaczki i warg sromowych,
- infibulacji, czyli zaszycia warg sromowych większych z pozostawieniem niewielkiego otworu,
- innych okaleczeń, czyli np. przekłuwania, przypalania, rozciągania zewnętrznych narządów płciowych.
Chodzi wyłącznie o zewnętrzne narządy płciowe, ponieważ pozostałe przypadki związane z płodnością mieszczą się w innej kategorii. Takie praktyki, choć występują
w niektórych krajach Afryki, na Bliskim Wschodzie czy w Azji, są traktowane jako okrucieństwo, a nie element kultury.
Odpowiedzialność karna sprawcy
Odpowiedzialność za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu została określona w art. 156 § 1–3 kodeksu karnego.
Wysokość kary zależy przede wszystkim od zamiaru sprawcy oraz skutków jego działania.
Jeżeli sprawca działał umyślnie, czyli z zamiarem spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 do 20 lat.
W przypadku sprawcy, który działał nieumyślnie, czyli nie miał zamiaru spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, grozi mu kara pozbawienia wolności do 3 lat.
Natomiast w sytuacji, gdy następstwem spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 5 lat albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
Podsumowanie
Ciężki uszczerbek na zdrowiu jest jednym z najpoważniejszych skutków czynów przeciwko zdrowiu i życiu człowieka. Ustawodawca przewiduje za to przestępstwo bardzo surowe sankcje. Każda sprawa tego rodzaju wymaga jednak indywidualnej oceny, uwzględniającej zarówno okoliczności popełnienia czynu zabronionego,
zamiar i zachowanie sprawy, jak i faktyczny rozmiar doznanego przez pokrzywdzonego uszczerbku.
KANCELARIA ADWOKACKA
W TORUNIU
IUS COGENS
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE IUS COGENS 2025
KANCELARIA ADWOKACKA IUS COGENS
KONIECKIEWICZ SENIW SYNAK WIŚNIEWSKA SP. P.
ul. Kazimierza Jagiellończyka 6
87-100 Toruń
Obowiązkowe telefoniczne lub elektroniczne rezerwacje.