Może zainteresuje cię również
W podobnych sprawach pomogą
MAGDALENA SENIW
ADWOKAT
PIOTR KONIECKIEWICZ
ADWOKAT
Darowizna w rodzinie - kiedy trzeba zapłacić podatek?
Dla wielu osób darowizna kojarzy się przede wszystkim z bezinteresownym przekazaniem rzeczy lub pieniędzy bliskim, często w formie prezentu lub wsparcia finansowego. Jednak darowizna to nie tylko gest dobrej woli, lecz także czynność prawna, która może nieść za sobą określone konsekwencje podatkowe.
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że przekazanie przedmiotu majątku na rzecz innej osoby może wiązać się z obowiązkiem zgłoszenia tego faktu do urzędu skarbowego oraz uiszczenia podatku. Warto więc znać zasady, które regulują opodatkowanie darowizn, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek i spełnić wszystkie wymagane formalności.
W niniejszym artykule wyjaśnimy, kiedy darowizna podlega opodatkowaniu, jakie są grupy podatkowe wpływające na wysokość ewentualnych należności oraz jakie kroki należy podjąć, aby skorzystać ze zwolnienia i nie zapłacić podatku od darowizny otrzymanej od najbliższej rodziny.
Czym jest darowizna w świetle prawa?
Darowizna została uregulowana w XXXIII rozdziale kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 888 § 1 kodeksu cywilnego, darowizna to umowa, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Na podstawie tej definicji darowizną może być na przykład przelew pieniędzy, podarowanie prezentu, takiego jak na przykład biżuteria, czy też przekazanie nieruchomości.
Należy podkreślić, że darowizna jest formą umowy. W zależności od przedmiotu darowizny, umowa ta może wymagać zachowania określonej formy.
Przykładowo, w przypadku darowizny nieruchomości konieczne jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego.
Grupy podatkowe - czyli kto i ile może dostać bez płacenia podatku
Konieczność zapłacenia podatku od darowizny jest uzależniona od stron jej umowy. Im obdarowany jest bliżej spokrewniony z darczyńcą tym większą darowiznę może otrzymać bez konieczności zapłacenia podatku.
Kontynuując wysokość ewentualnego podatku zależy od tzw. grupy podatkowej, do której należy obdarowany. Wyróżnia się trzy grupy podatkowe.
Do I grupy podatkowej zalicza się najbliższą rodzinę, czyli małżonka, zstępnych (dzieci), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. W 2025 roku kwota wolna od podatku dla tej grupy podatkowej wynosi 36.120 zł.
Do II grupy podatkowej zalicza się dalsza rodzina taka jak zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, a także małżonkowie rodzeństwa oraz rodzeństwo małżonków. Znajdują się tu również małżonkowie innych zstępnych. W 2025 roku kwota wolna od podatku dla tej grupy podatkowej wynosi 27.090 zł.
Do III grupy podatkowej zalicza się wszystkich pozostałych nabywców, którzy nie zostali zaliczeni do pierwszej ani drugiej grupy podatkowej. W 2025 roku kwota wolna od podatku dla tej grupy podatkowej wynosi 5.733 zł.
Należy pamiętać, że limity liczy się sumując wszystkie darowizny otrzymane od tej samej osoby w ciągu 5 lat.
Grupa „zerowa” - najbliższa rodzina bez podatku
Dla najbliższych członków rodziny (małżonka, dzieci, wnuków, rodziców, dziadków oraz rodzeństwa) przewidziana jest możliwość całkowitego zwolnienia z podatku od darowizn, niezależnie od ich wartości. Jeśli jednak w 2025 roku łączna wartość darowizn otrzymanych od jednej osoby z tzw. zerowej grupy podatkowej przekroczy kwotę 36.120 zł w ciągu ostatnich 5 lat, konieczne jest zgłoszenie tego faktu do właściwego urzędu skarbowego oraz odpowiednie udokumentowanie darowizny.
W przypadku, gdy wartość darowizny nie przekracza wskazanego limitu, zawiadamianie urzędu nie jest obowiązkowe. Warto jednak pamiętać, że zwolnienie z podatku przysługuje tylko wtedy, gdy przekroczenie limitu zostanie zgłoszone do urzędu skarbowego.
Jak otrzymać zwolnienie z podatku?
Aby zgłosić darowiznę otrzymaną od najbliższej rodziny i skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, należy podjąć następujące kroki.
Po pierwsze, warto upewnić się, czy przysługuje Ci zwolnienie. Zwolnienie to dotyczy darowizn otrzymanych od najbliższej rodziny, w tym małżonka, dzieci, wnuków, prawnuków, rodziców, dziadków, pradziadków, rodzeństwa, pasierbów, ojczyma oraz macochy. Jeśli łączna wartość darowizn od tej samej osoby w ciągu ostatnich 5 lat nie przekroczyła kwoty 36 120 zł, zgłoszenie do urzędu skarbowego nie jest wymagane.
W przypadku, gdy wartość darowizny przekracza wskazany limit, należy wypełnić formularz SD-Z2 - zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Formularz ten jest dostępny na stronie Ministerstwa Finansów.
Zgłoszenie należy złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny. Jeżeli darowizna została przekazana w częściach, każdą część trzeba zgłosić osobno, również w ciągu 6 miesięcy od daty jej otrzymania.
W przypadku darowizny pieniężnej konieczne jest odpowiednie jej udokumentowanie, np. poprzez przelew na rachunek bankowy, przekaz pocztowy lub wpłatę na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Brak takiego udokumentowania może skutkować utratą zwolnienia i koniecznością zapłaty podatku na zasadach ogólnych.
Formularz SD-Z2 można złożyć elektronicznie przez system e-Deklaracje lub w formie papierowej, osobiście w urzędzie skarbowym lub za pośrednictwem poczty.
Warto pamiętać, że każdy obdarowany składa osobne zgłoszenie.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w podatku od darowizn?
Obowiązek podatkowy w podatku od darowizn powstaje w momencie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych przez obdarowanego. Dokładny moment powstania tego obowiązku zależy od formy i sposobu przekazania darowizny. Na przykład może to być data podpisania umowy lub moment faktycznego przekazania przedmiotu darowizny. W przypadku darowizn przekazywanych w częściach, obowiązek podatkowy powstaje osobno dla każdej z nich. Od momentu powstania obowiązku podatkowego biegnie termin na zgłoszenie darowizny i ewentualne rozliczenie podatku.
Podsumowanie - o czym trzeba pamiętać?
- Sprawdź, do której grupy podatkowej należysz
- Zsumuj wszystkie darowizny od tej samej osoby z ostatnich 5 lat
- Jeśli jesteś w „zerowej” grupie złóż SD-Z2 w 6 miesięcy od otrzymania darowizny
- Zachowaj potwierdzenie przelewu zwłaszcza przy dużych kwotach
- W razie wątpliwości skonsultuj się z jednym z naszych adwokatów
KANCELARIA ADWOKACKA
W TORUNIU
IUS COGENS
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE IUS COGENS 2025
KANCELARIA ADWOKACKA
IUS COGENS S. C.
P. KONIECKIEWICZ M. SENIW M. SYNAK A. WIŚNIEWSKA
NIP 9562306128
REGON 341540940
ul. Kazimierza Jagiellończyka 6
87-100 Toruń
Obowiązkowe telefoniczne lub elektroniczne rezerwacje.