Może zainteresuje cię również
W podobnych sprawach pomogą
MAGDALENA SENIW
ADWOKAT
PIOTR KONIECKIEWICZ
ADWOKAT
Nietrzeźwy kierowca a przepadek pojazdu – co warto wiedzieć?
Nowelizacja Kodeksu karnego, która weszła w życie 14 marca 2024 r., wprowadziła instytucję przepadku pojazdu mechanicznego w przypadku
prowadzenia go przez osobę nietrzeźwą. Zmiana ta ma charakter prewencyjny, czyli jej celem jest odstraszanie potencjalnych sprawców
od prowadzenia pojazdu „po alkoholu”.
Należy jednak wskazać, że powyższe regulacje budzą liczne kontrowersje.
W niniejszym artykule odpowiemy na pytanie jakich sytuacjach sąd musi orzec przepadek pojazdu, a kiedy może od tego odstąpić.
Czym jest przepadek pojazdu?
Przepadek jest instytucją prawa karnego o charakterze represyjno-prewencyjnym, polegającą na przejściu na rzecz Skarbu Państwa własności
określonych przedmiotów powiązanych w określony sposób z popełnionym przestępstwem, z chwilą uprawomocnienia się wyroku.
Przepadek pojazdu dotyczy wyłącznie pojazdów mechanicznych poruszających się w ruchu lądowym, co oznacza, że nie każde
prowadzenie w stanie nietrzeźwości skutkuje utratą pojazdu. Przepis nie obejmuje np. rowerów czy hulajnóg elektrycznych.
Co istotne, przepadek może dotyczyć jedynie pojazdu stanowiącego wyłączną własność sprawcy. Jeżeli kierowca korzystał z pojazdu leasingowanego,
współwłasności czy wynajętego auta, sąd orzeknie przepadek jego równowartości. W praktyce to właśnie takie przypadki zdarzają się najczęściej.
Za równowartość pojazdu uznaje się wartość pojazdu określoną w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo,
a w razie braku polisy - średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego, przy uwzględnieniu marki, modelu, roku produkcji, typu nadwozia, rodzaju napędu i silnika,
pojemności lub mocy silnika oraz przybliżonego przebiegu, pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na podstawie dostępnych danych,
bez powoływania w tym celu biegłego.
Tylko wyjątkowo gdy nie da się ustalić wartości pojazdu w oparciu o powyższe dane sąd może powołać biegłego rzeczoznawcę.
Kiedy przepadek pojazdu jest obligatoryjny?
Sąd musi orzec przepadek pojazdu lub jego równowartości w przypadkach wymienionych w art. 178 §3 k.k., czyli gdy sprawca:
- - spowodował katastrofę, jej bezpośrednie niebezpieczeństwo lub wypadek, a stężenie alkoholu we krwi przekraczało 1 promil;
- - prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości, a stężenie alkoholu we krwi przekraczało 1,5 promila;
- - prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości (stężenie alkoholu we krwi przekraczało 0,5 promila) w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów, albo gdy - sprawca był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo komunikacyjne popełnione w stanie nietrzeźwości.
Jeżeli natomiast sprawca spowodował katastrofę, jej bezpośrednie niebezpieczeństwo lub wypadek, a stężenie alkoholu we krwi przekraczało 0,5 promila,
ale nie było wyższe niż 1 promil, orzeczenie przepadku staje się fakultatywne, co oznacza, że sąd może, ale nie musi go zastosować.
Wskazać należy, że przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu nie orzeka się, jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego
jest niemożliwe lub niecelowe z uwagi na jego utratę przez sprawcę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie.
Warto również dodać, że w przypadku recydywistów, czyli osób wcześniej skazanych za prowadzenie w stanie nietrzeźwości,
przepadek pojazdu lub jego równowartości będzie obligatoryjny niezależnie od poziomu alkoholu.
Pojazd służbowy, czyli wyjątek od przepadku równowartości pojazdu
Wprowadzono również szczególną regulację dla kierowców, którzy prowadzili pojazd należący do pracodawcy podczas wykonywania obowiązków zawodowych.
W takim przypadku nie orzeka się przepadku pojazdu, lecz sąd wymierza kierowcy nawiązkę w wysokości co najmniej 5 000 zł
na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Postępowanie z pojazdem po prawomocnym wyroku sądu
Sąd niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku zawierającego orzeczenie o przepadku pojazdu przesyła jego odpis lub wyciąg
naczelnikowi urzędu skarbowego w celu wykonania orzeczenia przepadku.
Egzekucję przepadku prowadzi naczelnik urzędu skarbowego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Naczelnik dokonuje sprzedaży pojazdu:
- - w drodze licytacji publicznej,
- - po cenie oszacowania – podmiotom prowadzącym działalność handlową,
- - przekazując do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową tego rodzaju ruchomości,
- - w drodze przetargu ofert,
- - z wolnej ręki.
Podsumowanie
Przepadek pojazdu mechanicznego to jedna z bardziej dotkliwych sankcji wobec nietrzeźwych kierowców. Może oznaczać utratę mienia o znacznej wartości.
Z uwagi na złożoność regulacji dotyczących przepadku pojazdu, w przypadku postawienia zarzutu prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości warto skonsultować
się z profesjonalnym pełnomocnikiem. Każda sprawa wymaga bowiem indywidualnej oceny, a sąd nie w każdym przypadku jest zobligowany do orzeczenia przepadku pojazdu.
KANCELARIA ADWOKACKA
W TORUNIU
IUS COGENS
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE IUS COGENS 2025
KANCELARIA ADWOKACKA
IUS COGENS S. C.
P. KONIECKIEWICZ M. SENIW M. SYNAK A. WIŚNIEWSKA
NIP 9562306128
REGON 341540940
ul. Kazimierza Jagiellończyka 6
87-100 Toruń
Obowiązkowe telefoniczne lub elektroniczne rezerwacje.