Może zainteresuje cię również
W podobnych sprawach pomogą
MAGDALENA SENIW
ADWOKAT
PIOTR KONIECKIEWICZ
ADWOKAT
Środki wychowawcze stosowane wobec nieletnich w celu przeciwdziałania ich demoralizacji i dopuszczaniu się przez nich czynów karalnych
Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 roku o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich określa działania, które podejmuje sąd w postępowaniach dotyczących nieletnich o demoralizację oraz o czyny karalne.
Sąd wobec nieletniego może zastosować środki wychowawcze, środek leczniczy oraz środek poprawczy.
W wyjątkowych sytuacjach, określonych w ustawie, sąd może orzec wobec nieletniego karę, ale tylko w przypadku, gdy inne środki nie są w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego.
W niniejszym artykule przybliżymy środki wychowawcze, które sąd może zastosować wobec nieletniego w przypadku jego demoralizacji lub popełnienia przez niego czynu karalnego.
Czym kieruje się sąd orzekając w sprawach nieletnich o demoralizację oraz o czyny karalne?
Sąd przede wszystkim kieruje się dobrem nieletniego oraz dąży do osiągnięcia korzystnych zmian w jego osobowości i zachowaniu.
W postępowaniu z nieletnim sąd bierze pod uwagę właściwości i warunki osobiste nieletniego, w szczególności wiek, stan zdrowia,
poziom rozwoju psychicznego i fizycznego, cechy charakteru oraz sytuację rodzinną nieletniego, warunki wychowawcze i charakter środowiska, przyczyny
i stopień demoralizacji, w tym rodzaj czynu zabronionego, a także sposób i okoliczności jego popełnienia oraz rodzaj czynu karalnego,
a także sposób i okoliczności jego popełnienia.
Środki wychowawcze
Art. 7 ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich zawiera zamknięty określony katalog środków wychowawczych.
Zaliczamy do nich:
- -upomnienie;
- -zobowiązanie do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody w całości albo w części, do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, do wykonania prac społecznych, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym, w szczególności terapii uzależnień, psychoterapii, psychoedukacji, lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, do powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub do zaniechania używania substancji psychoaktywnej;
- -nadzór odpowiedzialny rodziców albo opiekuna nieletniego;
- -nadzór organizacji społecznej, w tym organizacji pozarządowej, której celem statutowym jest praca z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, zapobieganie demoralizacji nieletnich lub pomoc w readaptacji społecznej nieletnich, pracodawcy albo osoby godnej zaufania udzielających poręczenia za nieletniego;
- -nadzór kuratora sądowego;
- -skierowanie do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej, w tym organizacji pozarządowej, lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją;
- -zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju;
- -przepadek przedmiotów pochodzących z czynu zabronionego, przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia czynu zabronionego, przepadek równowartości przedmiotów pochodzących z czynu zabronionego lub przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia czynu zabronionego, przepadek przedmiotów, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przesyłanie, przenoszenie, przewóz lub przechowywanie jest zabronione, przepadek przedsiębiorstwa albo jego równowartości, przepadek pojazdu mechanicznego albo równowartości pojazdu, przepadek korzyści majątkowej albo jej równowartości lub przepadek przedmiotów czynów zabronionych;
- -umieszczenie w rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim, zwanej dalej "rodziną zastępczą zawodową";
- -umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym;
- -umieszczenie w okręgowym ośrodku wychowawczym.
Poniżej przedstawiamy charakterystykę kilku z powyższych środków wychowawczych.
Upomnienie
Upomnienie jest najłagodniejszym z przewidzianych ustawą środków wychowawczych. Polega na oficjalnym zwróceniu uwagi nieletniemu na naganność jego zachowania. Upomnienie ma być jednocześnie ostrzeżeniem przed ponownym wykroczeniem poza przyjęte normy oraz uświadomieniem możliwych tego konsekwencji.
Wskazać należy, że ustawa nie określa jaką dokładnie treść ma mieć upomnienie. Ponadto może być ono udzielone ustnie lub pisemnie.
Ten środek wychowawczy jest stosowany wobec nieletnich o niewielkim stopniu demoralizacji, dla których jego orzeczenie w połączeniu z niedogodnościami spowodowanymi postępowaniem i wynikającym z tego wstydem, będzie wystarczającym oddziaływaniem.
Nadzór odpowiedzialny rodziców albo opiekuna nieletniego
Środek wychowawczy jakim jest nadzór odpowiedzialny rodziców albo opiekuna prawnego stawia obowiązki nie tylko przed nieletnim ale również przez osobami się nim zajmującymi. Rodzice lub opiekun prawny zobligowani do nadzoru nad nieletnim powinni ze zwiększonym zaangażowaniem interesować się jego zachowaniem, ingerować w sposób spędzania przez niego wolnego czasu, relacje z rówieśnikami oraz wypełnianie obowiązków szkolnych. Na nieletnim ciąży obowiązek posłuszeństwa wobec rodziców lub opiekuna.
Możliwość zastosowania powyższego środka wychowawczego pojawia się, gdy rodzice lub opiekun mają wysokie kompetencje rodzicielskie oraz dają gwarancję odpowiedniego wykonywania władzy rodzicielskiej.
W przypadku zastosowania nadzoru, rodzice lub opiekunowie mogą zostać zobowiązani przez sąd do składania sprawozdań odnośnie zachowania się nieletniego.
Nadzór kuratora sądowego
Jednym z najczęściej stosowanych przez sąd środków wychowawczych jest nadzór kuratora. Kurator ma za zadanie oddziaływać na nieletniego przebywającego w swoim dotychczasowym środowisku. W orzecznictwie wskazuje się bowiem, że rola kuratora nie powinna ograniczać się wyłącznie do kontroli stopnia zachowania nieletniego ale powinna się również opierać na działaniach mających na celu nakierowanie nieletniego na zmianę nagannych postaw i zachowań na postawy i zachowania społecznie akceptowalne.
Można wskazać, że do zadań kuratora należy między innymi: kontrolowanie zachowania nieletniego w okresie wykonywania nadzoru, przeprowadzanie wywiadów środowiskowych i gromadzenie niezbędnych informacji uzyskanych od organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego, zakładów pracy, stowarzyszeń, organizacji i instytucji, współdziałanie z właściwymi stowarzyszeniami, organizacjami i instytucjami w zakresie poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego.
Nadzór kuratora może być stosowany do 21 roku życia nieletniego.
Umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym
Umieszczenie nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym jest jednym z najbardziej dotkliwych i surowych środków wychowawczych przewidzianych w ustawie. Młodzieżowe ośrodki wychowawcze, jako izolacyjny środek wychowawczy, są przeznaczone dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie, wymagających specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania. Mają na celu eliminowanie niedostosowania społecznego nieletniego oraz odizolowanie go od kryminogennego środowiska.
Nieletniemu umieszczonemu w ośrodku zapewnia się warunki niezbędne do nauki, wychowania, resocjalizacji i terapii, w tym warunki bezpiecznego pobytu.
Ponadto w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych organizowane są zajęcia resocjalizacyjne, terapeutyczne oraz profilaktyczno-wychowawcze umożliwiające nabywanie umiejętności życiowych ułatwiające prawidłowe funkcjonowanie nieletniego w środowisku rodzinnym i społecznym.
Podsumowanie
Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich zawiera w swojej treści zamknięty katalog środków wychowawczych, które sąd może zastosować w przypadku demoralizacji nieletniego. Najłagodniejszym z nich jest upomnienie. Do najsurowszych należą izolacyjne środki wychowawcze między innymi umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym.
Masz wątpliwości jaki środek wychowawczy zostanie zastosowany wobec Twojego dziecka? Skontaktuj się z naszą kancelarią.
KANCELARIA ADWOKACKA
W TORUNIU
IUS COGENS
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE IUS COGENS 2025
KANCELARIA ADWOKACKA IUS COGENS
KONIECKIEWICZ SENIW SYNAK WIŚNIEWSKA SP. P.
ul. Kazimierza Jagiellończyka 6
87-100 Toruń
Obowiązkowe telefoniczne lub elektroniczne rezerwacje.