Może zainteresuje cię również
W podobnych sprawach pomogą
MAGDALENA SENIW
ADWOKAT
PIOTR KONIECKIEWICZ
ADWOKAT
Zakłady karne w Polsce - czym różnią się zakłady typu zamkniętego, półotwartego i otwartego?
System penitencjarny w Polsce został szczegółowo uregulowany w kodeksie karnym wykonawczym. Ustawa ta przewiduje różne rodzaje zakładów karnych, które dzieli się zarówno ze względu na kategorię skazanych np. zakłady dla młodocianych, dla odbywających karę po raz pierwszy, dla recydywistów penitencjarnych czy dla żołnierzy,
jak i na typ izolacji - zamknięty, półotwarty i otwarty.
Podział ten ma ogromne znaczenie, ponieważ determinuje poziom zabezpieczenia, zakres swobody skazanych oraz ich obowiązki i uprawnienia podczas odbywania kary.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze różnice między poszczególnymi typami zakładów.
Zakład karny typu zamkniętego
Zakład typu zamkniętego przeznaczony jest dla osób szczególnie niebezpiecznych, wymagających najwyższego stopnia izolacji.
W zakładzie karnym typu zamkniętego osadza się:
-skazanego za przestępstwo popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnianie przestępstw, chyba że szczególne okoliczności przemawiają przeciwko takiemu osadzeniu, co nie dotyczy skazanych uznanych za stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu,
-skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności albo na karę pozbawienia wolności w wymiarze 25 lat lub wyższym,
-skazanego z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, w tym skazanego za przestępstwo określone w art. 197–203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, lub upośledzonego umysłowo,
-skazanego stwarzającego poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu,
-skazanego objętego ochroną na mocy art. 88d albo ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym.
W zakładzie karnym typu zamkniętego można także osadzić, ze względu na zagrożenie społeczne albo zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu:
-skazanego za przestępstwo nieumyślne, odbywającego zastępczą karę pozbawienia wolności, osobę odbywającą karę aresztu oraz skazane kobiety, a także innych skazanych, których właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, zachowanie po dokonaniu przestępstwa, negatywna ocena postawy i zachowania w areszcie śledczym, względy bezpieczeństwa zakładu albo inne szczególne okoliczności wskazują, że należy wobec nich wykonywać karę w warunkach zwiększonej izolacji i zabezpieczenia,
-skazanego, który podczas pobytu w areszcie śledczym lub zakładzie karnym naruszył w poważnym stopniu dyscyplinę i porządek,
-skazanego przebywającego dotychczas w zakładzie karnym typu otwartego lub półotwartego, jeżeli negatywna ocena jego postawy i zachowania, a także względy bezpieczeństwa zakładu wskazują, że należy wobec niego wykonywać karę w warunkach zwiększonej izolacji i zabezpieczenia,
-skazanego, który popełnił przestępstwo o znacznym stopniu społecznej szkodliwości, jeżeli jego postawa i zachowanie przemawiają za przebywaniem w zakładzie karnym typu zamkniętego.
Warunki odbywania kary:
- cele mieszkalne skazanych mogą być otwarte w porze dziennej przez określony czas, jeżeli względy bezpieczeństwa nie stoją temu na przeszkodzie,
-skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu karnego w pełnym systemie konwojowania,
-zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe oraz nauczanie organizuje się w obrębie zakładu karnego,
-ruch skazanych po terenie zakładu karnego odbywa się w sposób zorganizowany i pod dozorem,
- skazani mogą korzystać z własnej bielizny i obuwia, a za zezwoleniem dyrektora zakładu karnego – także z odzieży,
-skazani mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu, a za zgodą dyrektora zakładu karnego wykorzystać je jednorazowo,
-widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu karnego,
-rozmowy skazanych w trakcie widzeń mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego,
-korespondencja skazanych podlega cenzurze administracji zakładu karnego, chyba że ustawa stanowi inaczej,
-rozmowy telefoniczne skazanych lub rozmowy skazanych prowadzone za pomocą innych środków łączności podlegają kontroli administracji zakładu karnego, chyba że dyrektor zakładu karnego podejmie decyzję o odstąpieniu od kontroli; decyzję o odstąpieniu odnotowuje się w Centralnej Bazie Danych Osób Pozbawionych Wolności.
Zakład karny typu półotwartego
W zakładzie karnym typu półotwartego osadza się skazanego odbywającego karę w systemie programowanego oddziaływania oraz skazanego za przestępstwo nieumyślne lub odbywającego zastępczą karę pozbawienia wolności albo karę aresztu.
Warunki odbywania kary:
-cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte w porze dziennej, natomiast w porze nocnej mogą być zamknięte,
-skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu karnego w systemie zmniejszonego konwojowania lub bez konwojenta, w tym również na pojedynczych stanowiskach pracy,
-skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz w zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego,
-skazanym można zezwalać na udział w organizowanych przez administrację zakładu karnego poza terenem zakładu karnego grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych w obecności funkcjonariusza lub pracownika zakładu karnego; łączna liczba opuszczeń zakładu karnego w celu udziału w tych zajęciach dla jednego skazanego nie może przekroczyć 28 w ciągu roku,
-skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym,
-skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia,
-skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie na okres nieprzekraczający 14 dni w roku,
-skazani mogą korzystać z trzech widzeń w miesiącu, które za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą być połączone,
-widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego,
-korespondencja skazanych może podlegać cenzurze administracji zakładu karnego,
-rozmowy telefoniczne skazanych lub rozmowy skazanych prowadzone za pomocą innych środków łączności mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego.
Zakład karny typu otwartego
To najbardziej liberalna forma odbywania kary, zarezerwowana dla osób najmniej zagrażających porządkowi społecznemu i zakładowemu.
W zakładzie karnym typu otwartego może zostać osadzony młodociany, skazany odbywający karę po raz pierwszy oraz skazany na karę aresztu wojskowego.
Warunki odbywania kary:
-cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte przez całą dobę,
-skazanych zatrudnia się przede wszystkim poza terenem zakładu karnego, bez konwojenta, na pojedynczych stanowiskach pracy,
-skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego,
-skazanym można zezwalać na udział w organizowanych przez administrację zakładu karnego poza terenem zakładu karnego zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych oraz innych takich zajęciach i imprezach organizowanych poza terenem zakładu karnego; łączna liczba opuszczeń zakładu karnego w celu udziału w tych zajęciach i imprezach dla jednego skazanego nie może przekroczyć 56 w ciągu roku; sposób udziału w zajęciach i imprezach określa dyrektor zakładu karnego,
-skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym,
-skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia,
-skazani mogą otrzymywać z depozytu zakładu karnego środki pieniężne pozostające do ich dyspozycji,
-skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz w miesiącu, łącznie na okres nieprzekraczający 28 dni w roku,
-skazany może korzystać z nieograniczonej liczby widzeń,
-widzenia skazanych mogą podlegać nadzorowi administracji zakładu karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego,
-skazanym, w miarę możliwości, stwarza się warunki do przygotowywania dodatkowych posiłków we własnym zakresie,
-korespondencja skazanych może podlegać cenzurze administracji zakładu karnego,
-rozmowy telefoniczne skazanych lub rozmowy skazanych prowadzone za pomocą innych środków łączności mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego.
Podsumowanie
System typów zakładów karnych pozwala dostosować warunki odbywania kary do stopnia niebezpieczeństwa i indywidualnej sytuacji skazanego. Zakłady zamknięte przeznaczone są dla najgroźniejszych przestępców, półotwarte dla osób wymagających kontroli, ale dających nadzieję na resocjalizację, natomiast otwarte dla skazanych, którzy mogą odbywać karę w warunkach większej swobody i samodzielności.
Zrozumienie różnic między typami zakładów ma istotne znaczenie nie tylko dla samych skazanych, ale również dla ich rodzin.
W praktyce przekłada się bowiem na codzienne życie osadzonego, czyli między innymi dostęp do pracy, nauki, kontaktów z bliskimi czy możliwość korzystania z przepustek.
KANCELARIA ADWOKACKA
W TORUNIU
IUS COGENS
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE IUS COGENS 2025
KANCELARIA ADWOKACKA
IUS COGENS S. C.
P. KONIECKIEWICZ M. SENIW M. SYNAK A. WIŚNIEWSKA
NIP 9562306128
REGON 341540940
ul. Kazimierza Jagiellończyka 6
87-100 Toruń
Obowiązkowe telefoniczne lub elektroniczne rezerwacje.