Może zainteresuje cię również
W podobnych sprawach pomogą
MAGDALENA SENIW
ADWOKAT
PIOTR KONIECKIEWICZ
ADWOKAT
Zasada prawa do obrony - co oznacza i jakie uprawnienia z niej wynikają?
Prawo do obrony jest jednym z fundamentów postępowania karnego.
Zostało ono wyrażone w art. 6 kodeksu postępowania karnego, a także ma rangę zasady konstytucyjnej. Zgodnie z art. 42 ust. 2 Konstytucji RP:
„Każdy, przeciwko komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania.”
Prawo do obrony w aktach prawa międzynarodowego
Oskarżony może w szczególności wybrać obrońcę lub - na zasadach określonych w ustawie - korzystać z obrońcy z urzędu.
Prawo do obrony jest silnie eksponowane nie tylko w aktach prawnych funkcjonujących w Polsce ale również w aktach prawa międzynarodowego. Mówi o nim m.in. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, który w art. 14 ust. 3 lit. d stanowi, że oskarżony musi być poinformowany o prawie do posiadania obrońcy. Z kolei europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych w art. 6 ust. 3 lit. c gwarantuje oskarżonemu prawo do bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, natomiast jeśli nie ma on wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony - do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego
z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.
Wskazać należy, że oskarżony nie może skutecznie wnosić o wyznaczenie dodatkowego obrońcy z urzędu, jeżeli ustanowił już obrońcę z wyboru.
Dwa rodzaje obrony: materialna i formalna
Prawo oskarżonego do posiadania i korzystania z pomocy obrońcy nie może być ograniczone. W doktrynie wyróżnia się dwa aspekty tego prawa:
Obrona materialna
To wszelka działalność wykonywana przez kogokolwiek (oskarżonego, obrońcę, przedstawiciela ustawowego, oskarżyciela publicznego), która służy temu, aby oskarżony nie poniósł kary niesłusznie lub ponad miarę swojego przewinienia.
Obrona formalna
Oznacza prawo oskarżonego do korzystania z pomocy obrońcy tj. polegające na możliwości ustanowienia obrońcy z wyboru lub posiadania obrońcy z urzędu.
O tym prawie należy pouczyć podejrzanego przed pierwszym przesłuchaniem (art. 300 § 1 k.p.k.).
Prawo do obrony - także po wyroku
Prawo do obrony przysługuje oskarżonemu na wszystkich etapach postępowania karnego, nawet po jego prawomocnym zakończeniu.
Dotyczy to w szczególności postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego, wniesienia kasacji i wniosku o wznowienie postępowania.
W postępowaniu karnym oskarżony (podejrzany) może mieć jednocześnie nie więcej niż trzech obrońców (art. 77 k.p.k.). Przepis ten, wprowadzający limit, dotyczy zarówno obrońców z wyboru, jak i z urzędu.
Obrońcy muszą być traktowani jednakowo
Jeśli oskarżony ustanowił więcej niż jednego obrońcę, to każdy z nich ma prawo do działania obok pozostałych obrońców.
Organ procesowy ma obowiązek traktować jednakowo wszystkich ustanowionych obrońców m.in. należy zawiadomić każdego z nich o czynnościach, w których mogą wziąć udział.
Prawidłowe wykonywanie obowiązków przez organ procesowy wobec jednego z obrońców nie konwaliduje uchybienia popełnionego wobec innego obrońcy.
Przykładowo brak zawiadomienia jednego z trzech obrońców o terminach rozpraw stanowi naruszenie przepisów postępowania.
Samodzielność obrońcy
Pozycja obrońcy w procesie karnym jest niezależna od oskarżonego. Należy również wskazać, że działania obrońcy nie wyłączają możliwości działania samego oskarżonego.
Samodzielność obrońcy w procesie karnym oznacza, że:
- nie jest on związany wolą oskarżonego i może podejmować czynności wbrew jego stanowisku, o ile działają one na jego korzyść,
- może podejmować czynności procesowe bez zgody oskarżonego, nawet w przypadku jego sprzeciwu,
- oskarżony nie może skutecznie zlecić obrońcy podjęcia konkretnych czynności procesowych lub konkretnej linii obrony wbrew przekonaniu obrońcy, co do ich celowości,
- oskarżony nie jest uprawniony do odwołania czynności procesowej dokonanej przez obrońcę, chyba że ustawa nadaje mu takie prawo.
Prawo do obrony jest podstawowym uprawnieniem każdej osoby,
wobec której toczy się postępowanie karne.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w sprawie karnej lub porady prawnej w zakresie prawa do obrony skontaktuj się z naszą kancelarią.
Zapewniamy profesjonalną pomoc na każdym etapie postępowania.
KANCELARIA ADWOKACKA
W TORUNIU
IUS COGENS
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE IUS COGENS 2025
KANCELARIA ADWOKACKA
IUS COGENS S. C.
P. KONIECKIEWICZ M. SENIW M. SYNAK A. WIŚNIEWSKA
NIP 9562306128
REGON 341540940
ul. Kazimierza Jagiellończyka 6
87-100 Toruń
Obowiązkowe telefoniczne lub elektroniczne rezerwacje.